In 2024 is op Schiphol een opvallende toename waargenomen in het alcoholgebruik onder vliegtuigpersoneel. Maar liefst tien cabinecrewleden en één piloot werden tijdens controles geïdentificeerd met een te hoog alcoholpromillage. Dit is het hoogste aantal overtredingen sinds 2012, aldus gegevens van de politie.
Strikte alcoholrichtlijnen in de luchtvaart
Voor zowel piloten als cabinepersoneel gelden strikte regels met betrekking tot alcoholgebruik. Een alcoholpromillage van meer dan 0,2 in het bloed betekent een verbod op deelname aan de vluchtoperaties. Bovendien is het verboden om in de tien uur voorafgaand aan een vlucht alcohol te consumeren. Hoewel de grens van 0,2 promille voornamelijk om meettechnische redenen is vastgesteld, wordt in de praktijk volledige nuchterheid verwacht.
De sancties voor overtredingen zijn aanzienlijk. Voor piloten begint de boete bij 1100 euro voor de kleinste overtreding. Bij een promillage van 0,63 of hoger kan de boete oplopen tot 4700 euro, gecombineerd met een vliegverbod van 23 weken. Bij een promillage van 1,54 of meer dreigt zelfs een gevangenisstraf van tien weken. Voor cabinepersoneel zijn de straffen iets milder; zij riskeren bij een eerste overtreding een boete van minimaal 275 euro en maximaal een maand celstraf.
Incidenten en groepsgedrag
Een deel van de overtredingen in 2024 betrof situaties waarbij meerdere crewleden gezamenlijk alcohol hadden geconsumeerd. Zo werden op 20 november drie cabineleden gecontroleerd, waarvan er twee onder invloed bleken te zijn. Een stewardess blies 1,43 promille en kreeg een boete van 1900 euro. Op 29 oktober werd een piloot van een buitenlandse luchtvaartmaatschappij betrapt met een promillage van 0,45, wat resulteerde in een boete van 2900 euro en vertraging van de vlucht. Een collega van dezelfde vlucht had eveneens een te hoog promillage.
Statistieken en mogelijke oorzaken
Volgens de politiegegevens is 2024 een recordjaar wat betreft het aantal betrapte luchtvaartmedewerkers onder invloed. In 2023 en 2022 werden respectievelijk zeven cabinecrewleden betrapt, waarbij in 2022 ook drie piloten onder de overtreders waren. Het is onduidelijk of deze toename te wijten is aan een stijging in alcoholgebruik of aan intensievere en frequentere controles. De politie heeft om privacyredenen geen details verstrekt over de betrokken luchtvaartmaatschappijen of nationaliteiten van de overtreders.
Random Alcohol & Drug Testing
Om de veiligheid in de luchtvaart te waarborgen, maken luchtvaartmaatschappijen steeds vaker gebruik van Random Alcohol & Drug Testing. Dit zijn onverwachte controles waarbij medewerkers willekeurig worden geselecteerd en getest op het gebruik van alcohol en drugs. In Nederland wordt dit onder andere uitgevoerd door House of Investigations, een gespecialiseerd onderzoeksbureau. Dergelijke tests helpen niet alleen om overtreders op te sporen, maar fungeren ook als afschrikmiddel om problematisch alcoholgebruik binnen de sector te voorkomen.
Reacties en maatregelen
De luchtvaartsector heeft geschokt gereageerd op deze cijfers. Veiligheidsexperts benadrukken het belang van strikte naleving van de alcoholrichtlijnen om de veiligheid van passagiers en crew te waarborgen. Luchtvaartmaatschappijen zijn opgeroepen om hun interne protocollen te herzien en te zorgen voor adequate voorlichting en training van hun personeel.
Daarnaast wordt er gepleit voor frequentere en onverwachte alcoholcontroles om overtredingen te voorkomen. Er is ook discussie over de effectiviteit van de huidige straffen en of deze voldoende afschrikwekkend zijn. Sommigen suggereren dat naast financiële sancties ook verplichte rehabilitatieprogramma’s voor overtreders overwogen moeten worden.
Internationale context
Het probleem van alcoholgebruik onder luchtvaartpersoneel is niet uniek voor Nederland. Wereldwijd zijn er incidenten gemeld waarbij piloten en cabinepersoneel onder invloed waren tijdens hun dienst. Dit heeft geleid tot internationale discussies over de noodzaak van uniforme regelgeving en strengere handhaving.
In sommige landen zijn de regels nog strenger dan in Nederland, met een nul-tolerantiebeleid en onmiddellijke ontslagprocedures voor overtreders. Internationale luchtvaartorganisaties, zoals de International Civil Aviation Organization (ICAO), hebben richtlijnen opgesteld om het alcoholgebruik onder luchtvaartpersoneel te reguleren en te monitoren.
Preventie en bewustwording
Preventie is cruciaal in het aanpakken van dit probleem. Luchtvaartmaatschappijen investeren in voorlichtingscampagnes om het personeel bewust te maken van de gevaren en consequenties van alcoholgebruik voor en tijdens de dienst. Er wordt ook aandacht besteed aan het creëren van een cultuur waarin collega’s elkaar aanspreken op ongewenst gedrag en waar ondersteuning beschikbaar is voor medewerkers die worstelen met alcoholproblemen.
Daarnaast wordt er gekeken naar technologische oplossingen, zoals ademtestapparatuur die geïntegreerd is in de toegangssystemen van vliegtuigen, waardoor alleen nuchter personeel toegang krijgt tot kritieke delen van het vliegtuig.
Samenvattend
De toename van het aantal luchtvaartmedewerkers dat in 2024 op Schiphol onder invloed van alcohol werd betrapt, is zorgwekkend en benadrukt de noodzaak van voortdurende aandacht voor dit issue. Strikte handhaving van de bestaande regels, gecombineerd met preventieve maatregelen en bewustwordingscampagnes, zijn essentieel om de veiligheid in de luchtvaart te waarborgen en het vertrouwen van het publiek te behouden.